Αλέξανδρος Νικολαΐδης: "Ο ηθοποιός είναι αυτός που μιλάει ακατάπαυστα για όσα καθημερινά σιωπούμε."

Ο μεγάλος Δημήτρης Χορν είχε πει «Ηθοποιός σημαίνει φώς!», για εσάς ποια είναι η έννοια του ηθοποιού;

Όταν σκέφτηκα πρώτη φορά να σπουδάσω σε δραματική σχολή, με τρόμαζε η λέξη «ηθοποιός». Με φόβιζαν τα δύο συνθετικά της λέξης. Αυτός που ποιεί ήθος. Μ'αυτό το δέος της ετυμολογίας της λέξης ξεκίνησα. Κάπου στην πορεία κατάλαβα καλύτερα τα λόγια ενός Γερμανού καλλιτέχνη, οτι δηλαδή οι ηθοποιοί είναι μια κατηγορία ανθρώπων, που κάνουν κάτι, για το οποίο κάποιες άλλες κατηγορίες ανθρώπων θα αισθάνονταν μεγάλη ντροπή. Λόγω της έκθεσης επί σκηνής φυσικά. Εγώ πλέον συνηθίζω να λέω πως ηθοποιός είναι αυτός που μιλάει ακατάπαυστα για όσα καθημερινά σιωπούμε.

Οι μέρες που ζούμε είναι δύσκολες, πώς όμως πιστεύετε ότι μπορούμε να τις κάνουμε καλύτερες;

Με χιούμορ, έρωτα, αλληλεγγύη, αξιοπρέπεια, ενσυναίσθηση και πολιτισμό. Κυρίως με πολιτισμό. Ένας πολιτισμένος άνθρωπος δεν θα χτυπήσει κάποιον, δεν θα κακοποιήσει σεξουαλικά, δεν θα κυκλοφορήσει στο δρόμο χωρίς μάσκα εν μέσω πανδημίας, και φυσικά δεν θα μείνει απαθής στον καναπέ του, απέναντι στα σημεία και τέρατα που συμβαίνουν σήμερα, όπως τα παραδείγματα παραπάνω. Δεν με φοβίζουν τόσο οι οικονομικές κρίσεις, όσο οι ηθικές. Οι μέρες και η εποχή μας θα καλυτερέψει, όταν εξαφανιστεί ο ωχαδερφισμός. Κι ας ρίχνουμε λίγα παραπάνω στοργικά βλέμματα στον δρόμο. Χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον.

Πώς μπορεί η Τέχνη να «φωτίσει» το σκοτάδι της απομόνωσης;

Δύσκολη η απομόνωση. Ωστόσο η τέχνη ξυπνάει συναισθήματα, που όλοι έχουμε ανάγκη. Και στην τωρινή εποχή είναι μια αληθινή παρηγοριά που σου λέει ότι δεν είσαι μόνος σου. Αυτό το «είναι κι άλλοι τελικά», «μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι». Μια καλή ταινία, ένα τραγούδι, ένα βιβλίο, και οποιαδήποτε μορφή τέχνης με οποιοδήποτε τρόπο μπει στο σπίτι σου, θα ανάψει μια φλόγα που θα φωτίσει ένα σημείο στο δωμάτιο της ψυχής.

Πού ήσασταν πριν την πανδημία; Και πού σας βρίσκουμε αυτό τον καιρό;

Ήμουν σε μια γεμάτη σεζόν που έκανα πράγματα που με αφορούσαν πολύ. Αυτόν τον καιρό δεν θα με βρείτε πουθενά, γιατί είμαι στο σπίτι μου σε αναστολή από τον Μάρτιο... Ευτυχώς, με τους ανθρώπους που συνεργάζομαι από την προηγούμενη σεζόν δεν το βάλαμε κάτω, και συνεχίζουμε να δουλεύουμε ώστε να είμαστε παρόντες με την πρώτη ευκαιρία που θα ξανανοίξουν τα θέατρα. Δουλεύουμε μπροστά από μια οθόνη φυσικά... Γι'αυτή τη σεζόν αλλά και για την επόμενη.

Γιατί πιστεύετε ότι όλο και περισσότερος κόσμος επιλέγει τον χώρο της υποκριτικής;

Δεν το ξέρω, ειλικρινά. Φαντάζομαι κυρίως λόγω της ανάγκης για έκφραση. Είναι πολύ όμορφο και ενθαρρυντικό να θέλει κάποιος να μπει στον κόσμο και στο περιβάλλον του θεάτρου. Αρκεί φυσικά να το θέλει κανείς πραγματικά, να έχει γερό στομάχι, αφοσίωση και πειθαρχία.

Έχει ξεσπάσει ένα μεγάλο θέμα σχετικά με την βία, σωματική ή λεκτική, που υπάρχει στον χώρο της υποκριτικής, ποια είναι η άποψή σας; Έχετε βιώσει ή ακούσει για μια παρόμοια κατάσταση; Η γυναίκα βρίσκεται σε μειονεκτική θέση μέσα στην οικογένεια του θεάτρου;

Είναι γεγονός πως πολλά χρόνια τώρα, σ' αυτόν τον χώρο, υπάρχουν φαινόμενα βίας. Βίας με κάθε τρόπο. Από σάπιες προσωπικότητες που εδραιώνονται στον εκάστοτε καλλιτεχνικό χώρο. Πρόκειται για μία ακραία κατάχρηση εξουσίας. Και πρέπει να σταματήσει τώρα. Πρέπει σιγά σιγά να καθαρίζει το τοπίο. Ο φόβος να μεταφερθεί στους υποψήφιους θύτες και όχι στα θύματα. Και οπωσδήποτε να σταματήσουν να αναρωτιούνται μερικοί "Γιατί τώρα;". Δεν υπάρχει αυτή η ερώτηση. Ο φόβος για να κοπάσει θέλει χρόνο. Θέλει χρόνο για να κλείσει το τραύμα. Ας μάθουν λοιπόν οι αδαείς πως οι ηθοποιοί ερχόμαστε αντιμέτωποι με την απειλή ότι δεν θα βρούμε ξανά δουλειά αν μιλήσουμε.

Προσωπικά δεν έχω βιώσει μια ανάλογη εμπειρία. Ξέρω όμως περίπτωση ψυχολογικής αλλά και σωματικής βίας που έζησε πολύ κοντινός μου άνθρωπος σε πρόβες, ακόμα και εν μέσω παράστασης.

Σαφώς τα περιστατικά βίας είναι περισσότερα στις γυναίκες. Όμως το "κτήνος" της βίας δεν έχει φύλο. Και άντρες έχουν υποστεί αντίστοιχα περιστατικά από γυναίκες που βρίσκονται σε θέση ισχύος. Έχουν καταστραφεί πολλές ζωές γυναικών, αλλά και ανδρών στον χώρο. Πολλοί φεύγουν με κλάματα από τις πρόβες και δεν έχει να κάνει με αγόρια ή κορίτσια. Τώρα όμως τα κλειστά στόματα άνοιξαν. Ευτυχώς, που ήρθε το τώρα. Κι όταν ανοίξουν πάλι τα θέατρα, ας ελπίσουμε ότι θα είναι πιο καθαρά.

Έχετε να μας διηγηθείτε μια περίεργη κατάσταση που ζήσατε πάνω στη σκηνή;

Πολλές! Από το λεγόμενο «σεντόνι» όταν ξεχνάω τα λόγια μου, μέχρι τη στιγμή που ένας από το κοινό σηκώθηκε από τη θέση του και κυνηγούσε εμένα και τον συνάδελφο ηθοποιό επί σκηνής. Δεν έφταιγε αυτός, αλλά το ίδιο το έργο που όριζε την είσοδο μας από τη θέση των θεατών. Οπότε νόμιζε πως κάναμε εισβολή στη σκηνή. Να σημειωθεί οτι το ίδιο το έργο λεγόταν «Εισβολή!». Η στιγμή όμως που αξίζει να τη μοιραστώ, γιατί είναι κάτι που με συγκινεί για την σχέση ηθοποιού-θεατή, συνέβη σε ένα θέατρο στην Ξάνθη. Παίζαμε τον «Ραφτάκο των Λέξεων» από τον Μικρό Βορρά. Κάποια στιγμή 10' λίγο πριν το τέλος, το ρεύμα πέφτει σε όλη την πόλη. Αμηχανία. Ένα κινητό ανάβει τον φακό του και φωτίζει προς τη σκηνή. Αμέσως όλοι οι θεατές έκαναν το ίδιο, ο ένας μετά τον άλλον, και μας φώτισαν με τα κινητά τους. Κι έτσι φτάσαμε ως την υπόκλιση μ' αυτόν τον τρόπο. Οι άνθρωποι ενώθηκαν σε έναν κοινό σκοπό. Να μην χαθεί η χαρά των παιδιών. Δεν ξεχνιέται αυτό.

Ποια είναι τα σχέδιά σας και ποιες οι επιθυμίες σας για την νέα χρονιά;

Κορονοϊού επιτρέποντος, σχεδιάζουμε την νέα παράσταση της βραδινής σκηνής του Μικρού Βορρά, με τίτλο «ViralThess» σε κείμενα του Σάκη Σερέφα για την Θεσσαλονίκη, σε σκηνοθεσία Τάσου Ράτζου στο Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς «Μελίνα Μερκούρη», και αργότερα την άνοιξη προγραμματίζεται επίσης η νέα παραγωγή του Θεάτρου Τ, το «Χειμερινό Ηλιοστάσιο» του RolanSchimmelpfennig σε σκηνοθεσία Γλυκερίας Καλαϊτζή. Γι' αυτή την παράσταση δουλεύουμε ένα χρόνο τώρα παλεύοντας να πάρουμε έγκριση από τον κορονοϊό. Ελπίζουμε να τα καταφέρουμε. Και οι δύο παραστάσεις αν δεν ανοίξουν τα θέατρα, θα προβληθούν τουλάχιστον διαδικτυακά σε πρώτη φάση. Παράλληλα το θεατρικό εργαστήρι του Μικρού Βορρά όπου διδάσκω συνεχίζεται προς το παρόν κι αυτό διαδικτυακά, και σχεδιάζω μια δική μου σκηνοθεσία στο νέο έργο της παιδικής σκηνής του Μικρού Βορρά για την επόμενη σεζόν. Όσο για τις επιθυμίες για τη νέα χρονιά, ας μιλάμε για υγεία. Σωματική και ψυχική.

Κλείνοντας ποιο μήνυμα θέλετε να στείλετε στους αναγνώστες μας;

«Τον χειμώνα ετούτο άμα τον πηδήσαμε για άλλα δέκα χρόνια άϊντε καθαρίσαμε» έλεγε ο Σαββόπουλος. Τον συμπληρώνω λέγοντας πως θα έρθουν καλύτερες μέρες για όλους.