Άρης Μπαταγιάννης: "Η Τέχνη οφείλει να επαναφέρει τον άνθρωπο στο σύνολο."

Ο μεγάλος Δημήτρης Χορν είχε πει «Ηθοποιός σημαίνει φώς!», για εσάς ποια είναι η έννοια του ηθοποιού;

Δεν έχω παρά να υποκλιθώ στο μεγαλείο του Δ. Χορν και του Μ. Χατζιδάκι. Συγκεκριμένα είμαι της άποψης πως ένα από τα καθήκοντα του θεάτρου, αλλά και της τέχνης εν γένει, είναι να βοηθάει την ανάπτυξη της συνείδησης του ανθρώπου. Δηλαδή να φωτίζει και να δείχνει πιθανούς δρόμους, σε όλα τα μεγάλα αλλά και τα μικρά ζητήματα της ζωής. Να εξηγεί τη ζωή και να τη δείχνει όχι μόνο όπως είναι αλλά και όπως θα μπορούσε να είναι. Φυσικά δεν μπορούμε να κλείσουμε τον ρόλο της Τέχνης σε μια μαθηματική φόρμουλα. Είναι πάμπολλες και ποικίλες οι επιδράσεις της στον άνθρωπο. Σίγουρα όμως δεν επικροτώ την άποψη πως ο κόσμος στο θέατρο πρέπει να ξεχνιέται και να ξεσκάει.

Οι μέρες που ζούμε είναι δύσκολες, πώς όμως πιστεύετε ότι μπορούμε να τις κάνουμε καλύτερες; Η Τέχνη πώς μπορεί να «φωτίσει» το σκοτάδι της απομόνωσης;

Αυτή τη στιγμή, σχεδόν σε όλο τον πλανήτη, οι υπάρχουσες σχέσεις παραγωγής και οι ρυθμοί ζωής που αυτές επιβάλλουν, έχουν δημιουργήσει μία ζοφερή πραγματικότητα για την πλειονότητα του κόσμου. Ταυτόχρονα τα κυρίαρχα ιδεολογήματα έχουν στρέψει όλη την προσοχή του ανθρώπου στο άτομό του, στον εαυτό του. Επικρατεί ένα είδος σολιψισμού. Οι τελευταίες γενιές μεγάλωσαν ακούγοντας ως συμβουλή "να κοιτάνε τον εαυτό τους". Πως οι άλλοι θα τους την "φέρουν". Λέει ένα ευπώλητο τσιτάτο "Γίνε η αλλαγή που θες να δεις στον κόσμο". Εσύ μόνος σου! Πολλοί παράγοντες, λοιπόν, έχουν οδηγήσει στην απομάκρυνση από το συλλογικό. Επομένως κάπως έτσι παύει και η ουσιαστική ύπαρξη της κοινωνίας και απλώνεται η απομόνωση, η παραίτηση και η απαισιοδοξία. Η Τέχνη οφείλει να επαναφέρει τον άνθρωπο στο σύνολο. Να του κάνει καθαρό πως, για να αλλάξει η ζωή προς το καλύτερο, πρέπει να δει τον εαυτό του στους άλλους. Στους διπλανούς του. Στους ανθρώπους που κι αυτοί μοχθούν και αγωνιούν για να τη βγάλουν "καθαρή" και την επόμενη μέρα.

Ο χώρος σας έχει πληγεί ολέθρια. Πώς βλέπετε το μέλλον του θεάτρου και ποιο μήνυμα θέλετε να στείλετε στα άτομα που παίρνουν αποφάσεις.

Τα τελευταία 6 χρόνια που έχω κάποια επαφή με τον χώρο, από την έναρξη της φοίτησής μου στη δραματική σχολή κι έπειτα, η εικόνα που έχω σχηματίσει είναι πως οι επαγγελματίες ηθοποιοί βρίσκονται μονίμως σε μια δυσχερή κατάσταση. Η ανεργία στον κλάδο είναι συντριπτική. Οι συνάδελφοι, οι οποίοι βιοπορίζονται αποκλειστικά από το επάγγελμα του ηθοποιού, συνήθως είναι σε 2 ή και 3 παραγωγές για να βγάλουν τα προς το ζην. Και φυσικά οι περισσότεροι νέοι ηθοποιοί αναγκάζονται να κάνουν ένα δικό τους εγχείρημα με την ελπίδα πως η παράσταση θα πάει εισπρακτικά καλά και δεν θα ζημιωθούν οικονομικά. Αυτήν την υπάρχουσα κατάσταση ήρθαν να την επιβαρύνουν οι επιπτώσεις του κορονοϊού. Κλείσαν τα θέατρα για μεγάλο χρονικό διάστημα και ο κλάδος ζούσε με επιδόματα πείνας, όταν άνοιξαν τα θέατρα, οι παραγωγές ήταν μειωμένες καθώς και η προσέλευση του κόσμου, πιθανά λόγω φοβίας αλλά και οικονομικής δυσχέρειας. Παρόλα αυτά η αναγκαιότητα της Τέχνης και η ζωντάνια του Θεάτρου, με κάνει να πιστεύω πως θα ξεπεραστούν οι όποιες επιπτώσεις επέφεραν τα lockdowns και ο ιός. Τα πάγια προβλήματα είναι στο χέρι μας να τα διορθώσουμε. Στα άτομα που παίρνουν αποφάσεις θα έλεγα πως δεν είναι οι μόνοι που αποφασίζουν.

Πού σας βρίσκουμε αυτό τον καιρό;

Με βρίσκετε να κάνω πρόβες για την παράσταση "Οι Βασίλισσες της Γαλλίας" ένα μονόπρακτο έργο του Θόρντον Ουάιλντερ που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε μετάφραση και σκηνοθεσία του Γιώργου Ράμνου. Είναι μια γλυκόπικρη κωμωδία που αγγίζει τα θέματα της εξαπάτησης, της ματαιοδοξίας και της αυτογνωσίας. Θα παρουσιαστεί στο Off-off Festival στο θέατρο Επί Κολωνώ. Παράλληλα για βιοποριστικούς λόγους δουλεύω και ως τεχνικός σκηνής στο Φεστιβάλ Αθηνών - Επιδαύρου.

Έχετε να μας διηγηθείτε μια περίεργη κατάσταση που ζήσατε πάνω στη σκηνή;

Η πρώτη μου επαγγελματική δουλειά ήταν σε ένα παιδικό έργο με όνομα "Η Μπάντα του Δάσους" σε σκηνοθεσία της Καλλιρρόης Βελέντζα. Σε μία παράσταση λοιπόν, ένα παιδάκι έφυγε από τη θέση του και ήρθε και μου αγκάλιασε το πόδι. Ήταν ένα εκπληκτικό συναίσθημα αν και με δυσκόλεψε το γεγονός ότι για τα επόμενα λίγα λεπτά έπρεπε να μετακινούμαι με ένα έξτρα βάρος. Δεν νομίζω βέβαια πως είναι ιδιαιτέρως περίεργη ούτε μοναδική η ιστορία αυτή. Αλλά ήταν τόσο αγνή η αντίδραση αυτού του παιδιού που με έκανε να συνειδητοποιήσω την επίδραση και τη δύναμη που μπορεί να έχει η Τέχνη πάνω σε έναν άνθρωπο.

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια και ποιες οι επιθυμίες σας;

Σαν άνθρωπος επιθυμώ και προσπαθώ να εξελίσσομαι διαρκώς. Δεν θα κρύψω πως με ενδιαφέρει η σκηνοθεσία και θα επιχειρήσω να εισαχθώ στο τμήμα Σκηνοθεσία της Δραματικής Σχολής του Εθνικού. 

Κλείνοντας ποιο μήνυμα θέλετε να στείλετε στους αναγνώστες μας;

Να προχωράνε μπροστά.