Δημήτρης Πετρόπουλος: "Για μένα ηθοποιός θα πει εμψυχωτής, στόχο του έχει απώτερο να σου ενισχύσει την πίστη στη ζωή-με ό,τι αυτό σημαίνει."

Ο μεγάλος Δημήτρης Χορν είχε πει «Ηθοποιός σημαίνει φως», για εσάς ποια είναι η πραγματική έννοια του ηθοποιού;

Η αλήθεια είναι πως ο Χορν σφράγισε με την ερμηνεία του ανεξίτηλα αυτή την εμπνευσμένη ποιητική διατύπωση του Μάνου Χατζιδάκι. Αποκομμένη όμως από τους στίχους που ακολουθούν η λαμπερή αυτή εικόνα συγκαλύπτει τη βαθιά υπαρξιακή μελαγχολία που αποπνέουν οι υπόλοιποι στίχοι. Προσωπικά, δεν συμμερίζομαι αυτή την αίσθηση θανάτου που ακολουθεί, δεν την αντέχω ίσως. Μου φαίνεται και λίγο μελοδραματική. Για μένα ηθοποιός θα πει εμψυχωτής που, ακόμη κι όταν σε συμπαρασύρει στο έρεβος, αν είναι αναγκαίο ένα τέτοιο ταξίδι, στόχο του έχει απώτερο να σου ενισχύσει την πίστη στη ζωή - με ό,τι αυτό σημαίνει. Αν και δεν συμπαθώ τα αποφθέγματα θα έλεγα πως ''Ηθοποιός σημαίνει εμψυχωτής, σημαίνει πίστη στη ζωή''.

Είναι εύκολο ή δύσκολο το επάγγελμα του ηθοποιού στις μέρες μας;

Δύσκολο το θυμάμαι από παλιά, από τότε που ήμουν νέος δηλαδή. Δύσκολο με όλους τους καιρούς. Υπάρχει πάντα ένας στόχος που αγωνίζεσαι να προσεγγίσεις και πάντα υπολείπεσαι. Αρκείσαι σε στιγμές που κάτι καταφέρνεις ελπίζοντας να βελτιώσεις τις υπόλοιπες. Και όλο προσπαθείς να ξεπεράσεις τα όριά σου. Αυτά... επί σκηνής. Γιατί υπάρχει και η πρακτική πλευρά που λέγεται επιβίωση και κει τα περιθώρια στενεύουν συχνά ασφυκτικά. Ποτέ δεν τα κατάφερα να αισθανθώ πως πήρα ανάσα στο οικονομικό κομμάτι. Να αισθανθώ πως είμαι επαγγελματίας σε διαρκή ροή και όχι καμικάζι. Φέρω και γω κάποια ευθύνη. Μπορεί να ήμουνα αδέξιος στη διαχείριση του εαυτού μου, να υποτιμούσα τους κινδύνους, να επέλεγα εκείνο που με συγκινούσε παραβλέποντας το τίμημα... Υπήρξαν αρκετές φορές που κολυμπούσα με φουρτούνα μεσοπέλαγα χωρίς ορίζοντα στο βάθος και χωρίς σωσίβιο. Και δεν ήμουν ο μόνος. Είμαστε πολλοί οι παράτολμοι. Η διαδρομή ήταν εν γένει επώδυνη και επί σκηνής και εκτός. Πολλές δοκιμασίες αλλά... ακαταμάχητες. Ήταν επιλογή, μην το ξεχνάμε. Και στις επιλογές το εύκολο ή δύσκολο βιώνεται με άλλον τρόπο, με άλλο πρόσημο υπαρξιακό.

Αυτό τον καιρό που σας βρίσκουμε; Γνωρίστε μας τον ήρωά σας.

Παίζω στην ''Ποντικοπαγίδα'' στο Θέατρο Νέος Ακάδημος σε σκηνοθεσία της Κίρκης Καραλή. Ατυχώς, η Αγκάθα Κρίστι και η αστυνομική πλοκή δεν μου επιτρέπουν να σας μιλήσω για τον ρόλο μου. Αν απαντούσα θα 'πρεπε να σας παραπλανήσω.

Το μόνο που μπορώ να πω είναι πως βρίσκομαι ανάμεσα σε ταλαντούχους συναδέλφους και το απολαμβάνω ιδιαίτερα.

Ποιος από τους ρόλους που έχετε ερμηνεύσει μέχρι σήμερα ήταν πιο κοντά στον χαρακτήρα σας και για ποιον δουλέψατε πιο πολύ υποκριτικά και ψυχικά;

Οι ρόλοι είναι σύνθετοι συνήθως. Έχουν στοιχεία όπου αναγνωρίζεις τις ορατές πτυχές του εαυτού σου και άλλα που χρειάζεται να τα ανασύρεις από τις σκοτεινές περιοχές σου. Και από την κυτταρική σου μνήμη ενίοτε. Βρέθηκα αντιμέτωπος πολλές φορές με δυσκολίες που θεωρούσα ανυπέρβλητες και όμως αντιμετωπίστηκαν σχετικά ανώδυνα. Έπεσα, από την άλλη, σε παγίδες που πίστευα πως είχα αντιληφθεί. Με όλους τους ρόλους έχω ανοιχτούς λογαριασμούς - ιδίως με τους εμβληματικούς όπως ο ''Θείος Βάνιας'' του Τσέχωφ ή ο ''Αλχημιστής'' του Μπεν Τζόνσον. Υπάρχουν όμως και στιγμές που ένιωσα πως είμαι πολύ κοντά στο ζητούμενο όπως στον ρόλο του κλοσάρ στην ''Παγίδα'' του Ρομπέρ Τομά και στον καθηγητή στην ''Ολεάννα''. Θα συμπεριλάβω κατ΄ εξαίρεση και μια τηλεοπτική συμμετοχή μου που θεωρήθηκε πετυχημένη για να αναφέρω ένα χαριτωμένο σχόλιο της ανιψιάς μου που αποκαλύπτει πως, ανεξάρτητα από τις δικές μας προθέσεις και τις... βαθυστόχαστες ερμηνευτικές μας επιλογές, οι άλλοι πάντα μας προσλαμβάνουν και μας ερμηνεύουν με τα δικά τους κριτήρια. ''Μα καλά, εσένα βρήκαν να κάνεις τον κακό πρωθυπουργό; Αφού υπήρχε άλλος ρόλος κομμένος και ραμμένος στα μέτρα σου. Της Θεοπούλας'' μου είπε. Αν από μικρό κι από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια... ήμουνα λάθος διανομή.

Υπάρχει κάτι που σας φοβίζει ή σας προκαλεί ανασφάλεια πάνω στην σκηνή;

Κάτι συγκεκριμένο όχι. Το κοινό δείχνει τεράστια κατανόηση ακόμα και στα απρόοπτα. Και σε υποστηρίζει. Όταν όμως το έργο έχει μονάχα δύο πρόσωπα και η πρεμιέρα πλησιάζει αναρωτιέμαι τι θα γίνει αν κάποια στιγμή δεν θυμηθώ τι λέω και τότε η αδρεναλίνη μου χτυπάει κόκκινο. Δεν είναι ένας φόβος αόριστος, μου έχει ήδη συμβεί. Στο ''Κάτι σαν ερωτική ιστορία'' του Άρθουρ Μίλλερ. Και έπρεπε να θυμηθώ πάση θυσία γιατί απ΄αυτή την πληροφορία εξαρτιόταν η πλοκή. Η παρτενέρ μου δεν μπορούσε να βοηθήσει γιατί αυτό ακριβώς ήταν το μυστικό της. Με κοίταζε όμως με τόση ένταση στο βλέμμα που τελικά θυμήθηκα. Κάτι σαν μεταβίβαση σκέψης. Κράτησε μόνο μια στιγμή αλλά μου φάνηκε αιώνας. Δεν θα 'θελα να μου ξανασυμβεί αλλά η ζωή έχει φέρει στον δρόμο μου πολλά ντουέτα - ασυνήθιστα πολλά. Και μπορεί να ξαναφέρει. Ένα απ'αυτά, το ''Δηλητήριο'' του Ροντόλφ Σιρέρα, το παίζαμε για πέντε χρόνια κι όμως συνέβαινε να ''φάμε'' μια ατάκα ή να πούμε κάτι με δικά μας λόγια ξαφνικά.

Έχετε να μας διηγηθείτε μια περίεργη κατάσταση που ζήσατε κατά την διάρκεια μιας παράστασης;

Πολλές. Πάρα πολλές. Αλλά δεν κάνουνε την ίδια εντύπωση στους τρίτους όσο σε μας τους ίδιους. Θυμάμαι, για παράδειγμα, ένα τόσο τρελό γέλιο σε μια σκηνή του ''Αλχημιστή'' του Μπεν Τζόνσον με τον Χρήστο Σιμαρδάνη και τον Σωτήρη Βάγια - να ναι καλά εκεί που βρίσκονται και οι δύο - που μη μπορώντας να αρθρώσω ούτε λέξη αναγκάστηκα να πω έναν ολόκληρο μονόλογο με παντομίμα - όσο ήταν δυνατόν. Ο σκηνοθέτης ήθελε, δικαίως, να μας σκοτώσει. Μια άλλη φορά στον ''Θείο Βάνια'' έσπασα δύο πλευρά επί σκηνής και σε κάθε βαθιά αναπνοή ήθελα να ουρλιάξω αλλά έπρεπε να βρω τρόπο να βγάλω την παράσταση. Και τις επόμενες. Και βρήκα - με μικρές αναπνοές.

Εν καιρώ οικονομικής κρίσης πιστεύετε πως ο κόσμος συνεχίζει να επενδύει στο θέατρο σαν μέσο πολιτισμού και διασκέδασης;

Α, ναι. Ασυζητητί. Ποτέ μου δεν κατάλαβα τη σχετική γκρίνια. Ο κόσμος στην Ελλάδα έρχεται με χαρά στο θέατρο και περιμένει να περάσει καλά. Ιδίως τώρα, μετά τα αλλεπάλληλα lockdown. Και διαπιστώνω με μεγάλη ικανοποίηση πως στην πλειοψηφία είναι νέοι. Δεν μπορούν, φυσικά, να υποστηρίξουν όλες τις παραστάσεις, θα ήταν αδύνατον. Αν έχω κάποια ένσταση αυτή έχει να κάνει με τις επιλογές και τα κριτήριά τους. Προτιμούν τα ''σιγουράκια'' συνήθως. Εννοώ αυτά που πλασάρονται στην αγορά ως σιγουράκια. Δεν τρέχουν δηλαδή να ανακαλύψουν τις εναλλακτικές προσπάθειες που κρύβουν ίσως θησαυρούς. Θυμάμαι πως εμείς παλιότερα στηρίζαμε σταθερά εκείνους που αγωνίζονταν σε αντίξοες συνθήκες. Είδα πρόσφατα σε μικρά θεατράκια πολύ αξιόλογες παραστάσεις. Το κοινό ενθουσιώδες αλλά λιγοστό. Τι κρίμα !

Εκτός από την πορεία σας στον χώρο της υποκριτικής ασχοληθήκατε και με το κομμάτι της σκηνοθεσίας. Μιλήστε μας για αυτή σας την διαδρομή.

Σπάνια μιλάω γι αυτή μου την πτυχή. Κι όμως βαθιές είναι οι ρίζες. Σκηνοθέτησα την πρώτη μου παράσταση, με την αμέριστη υποστήριξη των γονιών και των φίλων μου, λίγο πριν κλείσω τα έντεκα. Τέτοιος καιρός ήταν, παραμονές Χριστουγέννων. Οργασμός δημιουργικότητας. Από την εκ του μηδενός διαμόρφωση του χώρου μέχρι τα σκηνικά και τα κοστούμια. Είχαμε ακόμα και πρόγραμμα χειρόγραφο. Έργο... η ΄΄Μήδεια΄΄με πρωταγωνίστρια τον παιδικό μου έρωτα. Το αποτέλεσμα το φαντάζεστε. Χαμογελάστε όσο θέλετε. Την ξανασκηνοθέτησα τριάντα τρία χρόνια αργότερα στα παλιά σφαγεία στα Γιάννενα με τα τσιγκέλια ακόμα κρεμασμένα παντού και ροκ συγκρότημα επί σκηνής. Και το πείραμα πέτυχε παρά την ιδιαίτερα αντίξοη συνθήκη - στην καρδιά του χειμώνα σε χώρο μη θερμαινόμενο και παγερό εξ ορισμού. Ενθουσιώδης η προσέλευση των νέων. Επανόρθωσα, ελπίζω, την όποια παιδική κακοποίηση του μύθου.

Η ώριμη σχέση μου με την σκηνοθεσία ξεκίνησε από τη Δραματική Σχολή του Κρατικού χωρίς όμως αυτό να με κάνει να αισθάνομαι σκηνοθέτης. Με την Ανέζα την Παπαδοπούλου - μια σπουδαία ηθοποιό και πολύ σημαντικό πρόσωπο στη ζωή μου που έφυγε πρόωρα φέτος το καλοκαίρι - ετοιμάσαμε τη σκηνή του δάσους από τον ''Ματωμένο γάμο'' του Λόρκα πάνω σε μια ιδέα δική μου εμπνευσμένη από το φλαμένκο αλλά με τρόπο υπαινικτικό, αφαιρετικό, μινιμαλιστικό. Κίνηση με στοιχεία φλαμένκο δηλαδή, που γεννιόταν από την αναμέτρηση του κυνηγημένου ζευγαριού με τον έρωτα και τον θάνατο. Με ανάλογο τρόπο αλλά πιο ολοκληρωμένα προφανώς το προσέγγισε αργότερα και ο μέγας Σάουρα στον κινηματογράφο. Η αντίδραση των συμμαθητών μας ήταν ασυνήθιστα ενθουσιώδης και συγκινητική. Χειροκροτούσαν όρθιοι για ώρα. Χαρήκαμε ασφαλώς κι εμείς χωρίς όμως να δώσουμε στην έμπνευσή μας προοπτική παράστασης. Μια ανάλογη επανεμφάνιση σκηνοθετικών αντανακλαστικών είχα δυο χρόνια αργότερα και στο Παρίσι στο πλαίσιο ενός ατελιέ υποκριτικής με δάσκαλό μου τον AlainAstruc πάνω στο ''Ημερολόγιο ενός τρελού'' του Γκόγκολ, κατατέμνοντας τον ρόλο σε δύο συνιστώσες που τροφοδοτούσαν η μια την άλλη, την ψυχική και την κοινωνική, ενσαρκωμένες από δύο ηθοποιούς αντί για έναν. Χωρίς συνέχεια κι αυτό, πέραν της παρουσίασης του έργου στο ατελιέ, παρά το ενδιαφέρον που προκάλεσε. Δεν είναι εύκολο να στήσεις μια θεατρική παραγωγή. Απαιτούνται προϋποθέσεις που εγώ τουλάχιστον δεν έχω. Οργανωτικές δεξιότητες, παραίτηση όλων των συντελεστών από την ικανοποίηση των οικονομικών τους αναγκών μέχρι να ανταποκριθεί το κοινό - αν ανταποκριθεί, στήριξη από μικροκυκλώματα και λοιπά και λοιπά. Πολλά τα απαγορευτικά. Παρόλα αυτά μου δόθηκε και μένα η ευκαιρία μερικά χρόνια αργότερα. Δουλεύοντας αυτοσχεδιασμούς με ταλαντούχους χορευτές στην επαγγελματική Σχολή χορού της Ροδόπης Κούβαρη, όπου δίδασκα, μπήκα στον πειρασμό να αναπτύξουμε κινησιολογικά το θέμα της αναζήτησης ταυτότητας και του ασφυκτικού εγκλεισμού μας μέσα σε ρόλους που μας ευνουχίζουν, αντλώντας έμπνευση από το θεατρικό έργο του Ζαν Ζενέ ''Υψηλή εποπτεία'' που πραγματεύεται κάτι ανάλογο. Η Ροδόπη ενθουσιάστηκε και με παρότρυνε να παρουσιάσουμε το έργο στο κοινό. Έτσι και έγινε. Αυτό ήταν το πρώτο επαγγελματικό μου βήμα στη σκηνοθεσία. Στη συνέχεια συνεργάστηκα για χρόνια με το ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων όπου με εμπιστεύτηκαν και μου εξασφάλισαν τις αναγκαίες προϋποθέσεις για να μπορώ να υλοποιήσω τα σκηνοθετικά οράματά μου. Ήταν η πιο δημιουργική περίοδος της ζωής μου. Σκηνοθέτησα πολλά έργα κι ένα απ'αυτά ''Ο συνοδός'' του Στρατή Καρρά παίχτηκε και στην Αθήνα με μεγάλη επιτυχία ανοίγοντάς μου τον δρόμο για την πρώτη Αθηναϊκή σκηνοθεσία. Και παρόλο που δεν έχω καμία απολύτως σχέση με τα κατεστημένα, προσωποκεντρικά συνήθως, κλειστά κυκλώματα που υποστηρίζουν και τροφοδοτούν το ένα το άλλο, υποβοηθούμενα από διαπλεκόμενα MMEκαι sites, ακόμη και από γνωστά ιδρύματα - οι γνωστές ελληνικές παθογένειες και τα defactoσιγουράκια που κανένας δεν τολμάει να αμφισβητήσει - υπήρξε παραδόξως και για μένα κάποια συνέχεια, αλλά με τη μορφή... έκτακτων περιστατικών. Οι πιο πρόσφατες σκηνοθεσίες μου ήταν το ''Bull'' του Μάικ Μπάρτλετ που παίχτηκε δυο σαιζόν στο θέατρο Αργώ και το ''Δηλητήριο'' του Ροντόλφ Σιρέρα που παίχτηκε πέντε σαιζόν στο θέατρο Αλκμήνη. Φέτος το καλοκαίρι σκηνοθέτησα το ''Μάθημα Ιστορίας'' του Σάκη Σερέφα για την καλοκαιρινή περιοδεία του ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων. Το αποτέλεσμα εξέπληξε ευχάριστα και μένα τον ίδιο γιατί η σκηνοθετική προσέγγιση ήταν παρακινδυνευμένη. Ο ενθουσιασμός του κοινού τροφοδοτούσε τους επί σκηνής συντελεστές και κείνοι το ανταπέδιδαν. Μοναδική εμπειρία. Θα το θυμούνται όλοι για καιρό. Όμως παρόλο που οι σκηνοθεσίες μου έτυχαν όλες θερμής υποδοχής, υπερβαίνοντας σταθερά τις προσδοκίες μου, προτιμώ να αποδίδω την επιτυχία στις ευνοϊκές συγκυρίες. Όχι από σεμνότητα ή ταπεινότητα αλλά γιατί η διπλή ιδιότητα ηθοποιός/σκηνοθέτης προκαλεί επιφυλάξεις στους άλλους σκηνοθέτες. Όσοι απ΄αυτούς είναι ανασφαλείς - ανάμεσά τους και μερικοί που θεωρούνται επιτυχημένοι - φοβούνται τους ηθοποιούς που εκτός από το όραμα του ρόλου τους ενδέχεται να έχουν και όραμα παράστασης. Πιστεύουν πως υπάρχει κίνδυνος σύγκρουσης με το δικό τους όραμα, φοβούνται δηλαδή μια ενδεχόμενη αμφισβήτηση. Η ανασφάλεια είναι σύμβουλος κακός. Υπονομεύει τη συνεργασία και την ειρηνική συνύπαρξη. Έχω δυο-τρεις ιδιαίτερα τραυματικές εμπειρίες -η μια σχετικά πρόσφατη - κι έτσι προτιμώ να αποσιωπώ τη σκηνοθετική μου προϋπηρεσία όσο μπορώ - άλλωστε λίγοι τη γνωρίζουν.

Ποια είναι τα σχέδια και ποιες οι επιθυμίες σας για το μέλλον;

Δεν κάνω, από χαρακτήρα, σχέδια μακροπρόθεσμα. Επιθυμία μου είναι να μου επιτρέπει η φυσική μου κατάσταση να είμαι ενεργός μέχρις εσχάτων. Κ ι αυτό που κάνω να αξίζει τον κόπο.

Κλείνοντας, ποια ευχή θέλετε να στείλετε στους αναγνώστες μας;

Υγεία, δημιουργικότητα, χαρά. Τα επανεκτιμήσαμε όλα μετά το πρόσφατο χουνέρι με την πανδημία. Και κάτι ακόμα. Αγωνιστικότητα. Ο κόσμος μπορεί να γίνει καλύτερος. Αρκεί να το πιστέψουμε. Καλή χρονιά για όλους !