Φώτης Αποστολίδης: "Μερικές φορές ξεχνάμε πως γίναμε ηθοποιοί για να παραμείνουμε παιδιά."

2021-04-13

Ο μεγάλος Δημήτρης Χορν είχε πει «Ηθοποιός σημαίνει φώς!», για εσάς ποια είναι η έννοια του ηθοποιού;

Αυτή η τόσο διαδεδομένη έναρξη του τραγουδιού, ο συγκεκριμένος στίχος δηλαδή, δεν έχει σχέση με το υπόλοιπο τραγούδι. Ο Χατζιδάκις που το έγραψε για την «Οδό Ονείρων» και ο Δημήτρης Χορν που το ερμήνευσε, απέδωσαν τα σκοτάδια που βιώνει ο ηθοποιός. Σε αυτά βουτάει τα χέρια του, δουλεύοντας τον ρόλο του, για να ανασύρει τα όπλα του. Σε ρίζες και χώματα παλιά, στο υποσυνείδητο. Βεβαίως η λογική, η σκέψη, η έρευνα είναι πρωτεύοντα εργαλεία. Βεβαίως και το αποτέλεσμα οδηγείται στο φως ή στις σκιές. Η δουλειά όμως γίνεται με το νευρικό σύστημα, στις γραμμές του, τις χαρτογραφημένες και τις αχαρτογράφητες. Δεν λέμε λόγια και κινούμαστε. Επιστρατεύουμε τον «μέσα άνθρωπο». Αυτό είναι και επίπονο και ευτυχώς, κάποιες φορές, λυτρωτικό. Ο ηθοποιός, αδελφός του κλόουν, φέρει μια θλίψη. Εκθέτει σάρκα και ψυχή... Αυτά απαντώ στην ερώτησή σας. Νομίζω πως την έννοια «ηθοποιός» θα την ψάχνω ως το τέλος των ημερών μου.

Οι μέρες που ζούμε είναι δύσκολες, πώς όμως πιστεύετε ότι μπορούμε να τις κάνουμε καλύτερες; Η Τέχνη πώς μπορεί να «φωτίσει» το σκοτάδι της απομόνωσης;

Δεν θεωρώ πως η Τέχνη μπορεί να κάνει τον κόσμο καλύτερο. Δεν τα κατάφερε ποτέ. Όταν κάποιος πεινάει και κρυώνει, όταν υποφέρει από μια ασθένεια, εγώ τι μπορώ να του προσφέρω; Το μόνο που μπορώ να προσφέρω είναι την ευαισθησία μου μέσα από τον ρόλο, στους ανθρώπους που έχουν την «πολυτέλεια» (δυστυχώς είναι «πολυτέλεια») να έρχονται στο θέατρο. Αν κάθε έργο επικοινωνεί κάτι για το κοινό καλό, τότε έχω μια συμμετοχή σε αυτήν την προσφορά. Ίσως προσφέρω τροφή για σκέψη στους θεατές. Πόσες φορές όμως βλέπουμε μια συγκλονιστική παράσταση ή ταινία, σκεφτόμαστε, ευαισθητοποιούμαστε και την άλλη μέρα είμαστε οι ίδιοι και χειρότεροι;

Ο χώρος σας έχει πληγεί ολέθρια. Πώς βλέπετε το μέλλον του θεάτρου και ποιο μήνυμα θέλετε να στείλετε στα άτομα που παίρνουν αποφάσεις.

Να μην θεωρήσουν πως είναι αρκετό να επιστρέψουμε στην «παλιά κανονικότητα». Το θέατρο χρειάζεται στήριξη από την Πολιτεία. Αν πιστεύουν πως το άνοιγμα των θεάτρων αρκεί για μας χαροποιήσει, τότε δεν γνωρίζουν πως «αυτό το λίγο» που προσφέρουμε, χρειάζεται προστασία. Υπάρχει η «λογική» πως μετά από μία κρίση, ως επιζώντες, πρέπει να είμαστε ικανοποιημένοι για τα ελάχιστα.

Πού ήσασταν πριν την πανδημία;

Στις επάλξεις. Κουρασμένος μετά από τρεις απανωτές παραγωγές (σε απαιτητικά έργα και ρόλους) εκείνου του φθινοπώρου που προηγήθηκε του χειμώνα που μας ήρθαν τα κακά μαντάτα από την Κίνα και με την πρόθεση να ξεκουραστώ λίγο, πριν ξεκινήσω πρόβες για την «Εκάβη» στο φεστιβάλ «Κύπρια». Τελικά «ξεκουράστηκα» περισσότερο απ' όσο περίμενα: μπήκαμε στην καραντίνα και η αναμονή για την επόμενη εργασία μου χάθηκε. Βούλιαξα.

Έχει ανοίξει «ένας ασκός του Αιόλου» στον χώρο σας με καταγγελίες και μηνύσεις για βία και σεξουαλική παρενόχληση. Ποια είναι η δική σας άποψη;

Καλώς άνοιξε ο ασκός. Θαυμάζω τους συναδέλφους για το κουράγιο να εκθέσουν δημόσια τραυματικές εμπειρίες. Τελικά συνειδητοποιούμε πως πριν κάνουμε καλύτερο τον κόσμο, πρέπει να κάνουμε καλύτερο το θέατρο, τις σχέσεις με τους συναδέλφους και τους συνεργάτες μας. Η συμβολή των ανθρώπων που επώνυμα καταγγέλλουν ανθρώπους που χρησιμοποιούν την εξουσία τους για να χορτάσουν το κακό τους ήθος, είναι ανεκτίμητη. Χρειάζεται όμως προσοχή. Καραδοκούν και όσοι δεν ευνοήθηκαν, όσοι ζήτησαν να «κακοποιηθούν» και δεν τα κατάφεραν... Νομίζω πρέπει να είμαστε πιο ψύχραιμοι, για να αναπνεύσει η αλήθεια. Διότι παραμονεύει και η συκοφαντία. 

Έχετε να μας διηγηθείτε μια περίεργη κατάσταση που ζήσατε πάνω στη σκηνή;

Άπειρα τα περίεργα στη σκηνή. Αυτή τη στιγμή θυμάμαι που σε μια παράσταση σε εξωτερικό χώρο, ο δυνατός αέρας έριξε το σκηνικό. Αρκετοί συνάδελφοι που ήταν επί σκηνής έμειναν στη θέση τους χωρίς να πάθουν κάτι, επειδή ήταν τυχεροί. Στέκονταν ακριβώς εκεί που «έπεσαν οι πόρτες», ανοίγματα δηλαδή του σκηνικού. Μόνο ένας συνάδελφος καταπλακώθηκε, αλλά ευτυχώς δεν τραυματίστηκε σοβαρά. Θυμάμαι όμως αυτή την κατάρρευση που αναστάτωσε εμάς και τον κόσμο, σκέφτομαι πως σε μια στιγμή μπορούν να ανατραπούν όλα και να διαλυθεί και αυτή η ιεροτελεστία που είναι η θεατρική πράξη.

Ποια είναι τα σχέδιά σας και ποιες οι επιθυμίες σας για την νέα χρονιά;

Τα σχέδιά μου είναι να ανταποκριθώ στους ρόλους που θα αναλάβω με όρεξη και χαρά. Εγώ ο ίδιος που σας απάντησα για τα σκοτάδια της δουλειάς μας, εγώ λέω πως πρέπει, εκτός από την ευθύνη, την συνέπεια και την σκληρή δουλειά, να επενδύσουμε και στη χαρά της δουλειάς μας. Μερικές φορές ξεχνάμε πως γίναμε ηθοποιοί για να παραμείνουμε παιδιά.

Κλείνοντας ποιο μήνυμα θέλετε να στείλετε στους αναγνώστες μας;

Να είναι ευγνώμονες αν έχουν αγάπη και σεβασμό στη ζωή τους, έστω και από έναν άνθρωπο. Και, αν μπορούν, να έρχονται στο θέατρο. Εμείς τους χρειαζόμαστε περισσότερο, και δεν εννοώ τα εισιτήρια. Εμείς θέλουμε να ακουμπήσουμε σε ψυχές το έργο μας.