Κωνσταντίνος Ρόδης: "Το θέατρο δεν θα «πεθάνει» ποτέ, από τίποτε και από κανέναν!"

Ο μεγάλος Δημήτρης Χορν είχε πει «Ηθοποιός σημαίνει φώς!», για εσάς ποια είναι η έννοια του ηθοποιού;

Ο σπουδαίος Δημήτρης Χορν ερμήνευσε τον «Ηθοποιό» του σπουδαίου Μάνου Χατζιδάκι, ο οποίος έγραψε την μουσική και τους στίχους του εν λόγω τραγουδιού για την περιβόητη μουσική παράσταση «Οδός Ονείρων» που ανέβηκε το 1962 στο θέατρο «Μετροπόλιταν». Προσπαθώντας να αναλύσεις τους στίχους του τραγουδιού θα διαπιστώσεις ότι περιγράφει με απόλυτη γλαφυρότητα το επάγγελμα του ηθοποιού. Ο Ηθοποιός είναι το φως, αλλά είναι και το σκοτάδι. Είναι το καλό και το κακό. Και λέω επάγγελμα, γιατί ο ηθοποιός είναι ένα επάγγελμα σαν όλα τα άλλα. Δεν είναι ούτε χόμπι, ούτε μια δουλίτσα για κάποιον που του αρέσει να παίζει, ούτε τίποτα από όλα αυτά. Είναι ένα επάγγελμα! Για το οποίο σπουδάζεις, καταρτίζεσαι σε όλους τους τομείς (συναίσθημα, νου, σώμα, λόγο, ενέργεια), εκπαιδεύεις τα εκφραστικά και συναισθηματικά σου μέσα , τα καλλιεργείς και τα εξελίσσεις διαρκώς. Ο ηθοποιός, ετυμολογικά, είναι μια σύνθετη λέξη, από την αρχαία ελληνική λέξη ήθος, που σημαίνει χαρακτήρας, και το ρήμα ποιώ, που σημαίνει πλάθω, φτιάχνω. Άρα είναι αυτός ο επαγγελματίας που φτιάχνει έναν χαρακτήρα, τον εκάστοτε ρόλο που καλείται να ερμηνεύσει. Αυτό είναι μια σκληρή και επώδυνη διαδικασία, η οποία σου τρώει εκτός από τον χρόνο της πρόβας ή μετέπειτα των παραστάσεων και όλη την υπόλοιπη μέρα σου. Γιατί ξέρετε έναν ρόλο μπορείς να τον δουλεύεις και να τον εξελίσσεις διαρκώς, ακόμα κι όταν είσαι σιωπηλός, ακόμη κι όταν κοιμάσαι. Άρα για μένα, ο ηθοποιός είναι επάγγελμα, σοβαρό και δυστυχώς, δεν κάνουν όλοι γι' αυτό.

Πού σας βρίσκουμε αυτό τον καιρό;

Συμμετέχω στην αγγλόφωνη παράσταση «Medea   and   other   friends   I   made   in Athens» σε σκηνοθεσία Νάνσυς Ρηγοπούλου και κείμενο Γιάννη Χονδροκούκη, που παρουσιάζεται για 3η χρονιά καθημερινά στις 21.00 στην ταράτσα του Webster University.

Πείτε μας λίγα λόγια για το έργο.

Πρώτα από όλα είναι ένα καλογραμμένο κείμενο, το οποίο χωρίς υπερβολές ή τερτίπια εντάσσει τον θεατή στο αρχαίο ελληνικό θέατρο. Η ιστορία του είναι ένας τουρίστας που φτάνει στην Αθήνα και σε μια άτυχη στιγμή πέφτει, χτυπάει και μεταφέρεται στην Αρχαία Ελλάδα. Εκεί συναντά έναν Αθηναίο, ο οποίος του γνωρίζει τους περισσότερους ήρωες που ξέρουμε από το αρχαίο δράμα ή την κωμωδία. Όπως ο Οδυσσέας, η Μήδεια, η Αντιγόνη και η Ισμήνη. Το έργο καταφέρνει να εναλλάσσει το κωμικό με το τραγικό με έξυπνο τρόπο, χωρίς να κουράζει τον θεατή. Τα έργα με τα οποία καταπιάνεται είναι το επεισόδιο από την Ομήρου Οδύσσεια με τον Κύκλωπα και τον Οδυσσέα, η Μήδεια του Ευριπίδη, ο Προμηθέας Δεσμώτης του Αισχύλου, η Αντιγόνη του Σοφοκλή, οι Εκκλησιάζουσες και ο Πλούτος του Αριστοφάνη. Με αυτό τον τρόπο οι τουρίστες που έρχονται να δουν την παράστασή μας περνούν ευχάριστα την ώρα τους και κάποιοι από αυτούς, που δεν έχουν καθόλου γνώση πάνω στο αρχαίο ελληνικό έργο, μαθαίνουν την ιστορία μας και μετά μπαίνουν να διαβάσουν τα θεατρικά έργα και να ενημερωθούν γι' αυτά. Επίσης, όλο αυτό φωτίζεται από την ευρηματική σκηνοθεσία της Νάνσυς Ρηγοπούλου, η οποία οδηγεί τον θεατή μέσα στην ιστορία απλά και ουσιαστικά, αντιμετωπίζοντας με σεβασμό τους ήρωες αυτών των σπουδαίων μας έργων. Και φυσικά, η παράστασή μας γίνεται με τον τρόπο που παρουσιάζονταν τα έργα στην Αρχαία Ελλάδα, δηλαδή όλοι οι ηθοποιοί είμαστε άντρες και υποδυόμαστε όλους τους ρόλους, ανδρικούς και γυναικείους. Κι αυτό έχει μεγάλο ενδιαφέρον και για εμάς που παίζουμε και για το κοινό.

Ποια κοινά στοιχεία και ποιες διαφορές έχετε με τον/την ήρωα/ηρωίδα σας;

Στην παράστασή μας είμαστε τέσσερις ηθοποιοί επί σκηνής που καλούμαστε να ενσαρκώσουμε πολλούς και διαφορετικούς ρόλους. Κάτι το οποίο δεν είναι καθόλου εύκολο, πόσο δε μάλλον όταν πρέπει να υποδυθώ αυτούς τους ρόλους στα αγγλικά, που δεν είναι η μητρική μου γλώσσα. Κοινά στοιχεία έχω με όλους τους ρόλους. Όλοι οι ρόλοι είμαι εγώ. Κι αυτή είναι η μαγεία για τον ηθοποιό, ότι ουσιαστικά με όλους τους ρόλους θα ταυτιστείς και θα βρεις κοινά στοιχεία, γιατί μόνο έτσι μπορείς να τους δώσεις ζωή, να τους κάνεις αληθινούς. Ο ρόλος θα θυμώσει, όπως θυμώνω εγώ στη ζωή μου, θα κλάψει ή θα γελάσει με το δικό μου ηχόχρωμα. Κι αυτό μας οδηγεί στο να έχουμε διαφορετικές ερμηνείες στον Άμλετ για παράδειγμα, αλλιώς θα ήταν κουραστικό. Με όλους τους ρόλους, λοιπόν, έχω κοινά σημεία, με όλους ταυτίζομαι, από τον Αθηναίο, ο οποίος είναι ένας υπηρέτης με λαϊκά χαρακτηριστικά και συμπεριφορά , μέχρι την Μήδεια που είναι μια μάγισσα, μια βάρβαρη βασίλισσα που σκοτώνει τα παιδιά της. Υπάρχουν διαφορές στις επιλογές που θα έκανα εγώ αν βρισκόμουν στη θέση τους, δηλαδή ως Μήδεια δεν θα σκότωνα τα παιδιά μου ή ως Αντιγόνη μπορεί να μην πήγαινα ενάντια στην διαταγή του βασιλιά. Ωστόσο, το εξαιρετικό, το σπουδαίο και το μοναδικό που έχουν οι αρχαίες τραγωδίες μας είναι ότι όλοι οι ήρωες από την πλευρά τους έχουν δίκιο. Η Μήδεια φτάνει στην απονενοημένη αυτή πράξη, γιατί ο Ιάσονας την έβαλε να παρατήσει τους δικούς της, να σκοτώσει τον αδερφό της, της έδωσε όρκο - που ήταν πολύ σπουδαίο πράγμα στην αρχαιότητα- και τελικά την πρόδωσε. Κι εκείνη τι αποφασίζει να κάνει, να σκοτώσει την γυναίκα που πρόκειται να παντρευτεί και τα παιδιά του... γιατί;... γιατί έτσι του στερεί τους απογόνους του, την συνέχειά του, δεν θα υπάρχει συνεχιστής του γένους του. Και στο τέλος της τραγωδίας τι γίνεται; Η Μήδεια φεύγει με ένα άρμα τυλιγμένο στις φλόγες προς τον ουρανό, άρα η κάθαρση έρχεται και για εκείνη. Ναι, έχω κοινά στοιχεία με τους ήρωες/ηρωίδες που υποδύομαι, αλλά δικαιολογώ και τις διαφορές που έχουμε. Αν δεν δικαιολογήσω τις διαφορές μας, δεν θα αγαπήσω ποτέ τον ρόλο και δεν θα μπορέσω να τον αποδώσω σωστά.

Υπάρχει κάτι που σας φοβίζει ή σας προκαλεί ανασφάλεια πάνω στην σκηνή;

Όχι, καθόλου. Οι σπουδές μου ήταν πάνω στο γερμανικό θέατρο, το αμερικάνικο θέατρο, τον σουρεαλισμό, την αποστασιοποίηση και το σημαντικότερο ήταν η μέθοδος του Ντιντερό για «Το παράδοξο του ηθοποιού». Αυτό που υποστήριζε ο Ντιντερό, λοιπόν, ήταν το εξής: «Ισχυρίζομαι ότι η ευαισθησία κάνει τους ηθοποιούς μέτριους, η άκρα ευαισθησία τους κάνει βραδύνοες, ενώ η ψυχρή αίσθηση και το μυαλό τους κάνουν υπέροχους». Ουσιαστικά, λέει ότι ο ηθοποιός γνωρίζει το συναίσθημα που πρέπει να δώσει στο κοινό, το φιλτράρει μέσα του και το δίνει όλο στο κοινό την ώρα που παίζει χωρίς να πνίγεται ο ίδιος μέσα σε αυτό. Έχει τον έλεγχο, είναι με το ένα πόδι μέσα στο ρόλο και με το άλλο έξω, βρίσκεται σε εγρήγορση το μυαλό του. Όλο αυτό σε οδηγεί στο να μην φοβάσαι τίποτα όταν βρίσκεσαι πάνω στη σκηνή και να μην νιώθεις ανασφαλής, γιατί ο,τιδήποτε κι αν συμβεί είσαι έτοιμος να το αντιμετωπίσεις.

Η πανδημία έπληξε ολέθρια τον χώρο σας, πώς βλέπεται το μέλλον του θεάτρου;

Το θέατρο υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει! Έχει καταφέρει να επιβιώσει μέσα από πανδημίες, πολέμους, οικονομικές κρίσεις και κραχ. Οπότε, το θέατρο σαν έννοια δεν έχει πληγεί. Αυτοί που έχουν πληγεί ουσιαστικά είναι οι άνθρωποι του θεάτρου σε όποιο πόστο κι αν βρίσκονται. Ακόμα και οι παραγωγοί, έχοντας τα θέατρα ενάμιση χρόνο κλειστά αλλά με τα πάγια έξοδα να τρέχουν, πως μπορούν να στηρίξουν μια νέα παραγωγή, με τι χρήματα. Βέβαια, η πανδημία ήταν μια αφορμή, η αιτία είναι βαθύτερη. Οι καλλιτέχνες φτάσαμε σε αυτό το σημείο, γιατί ένα μερίδιο ευθύνης το έχουμε κι εμείς. Το σωματείο μας ήταν αδύναμο τα προηγούμενα χρόνια και εμείς δεν κάναμε τίποτα για να το στηρίξουμε, δουλεύαμε πρόβες απλήρωτες, δεχόμασταν να δουλεύουμε ανασφάλιστοι και αυτά τα πληρώσαμε με το που ήρθε η πανδημία. Δεν λέω ότι γίνονταν όλα αυτά από σκοπιμότητα, όχι, γινόντουσαν γιατί είχαμε ανάγκη να δουλέψουμε,να εκφραστούμε, οπότε πηγαίναμε σε μια δουλειά χωρίς όρους. Το ευχάριστο είναι ότι τώρα πια το σωματείο μας έχει πάρει τα πάνω του και σε αυτό μεγάλο μερίδιο έχει ο πρόεδρος του, Σπύρος Μπιμπίλας, τον οποίο συγχαίρω γιατί μέσα σε αυτόν τον χρόνο βοήθησε πάρα πολύ τους ηθοποιούς με όποιον τρόπο μπορούσε. Επίσης, δημιουργούνται σωματεία και για άλλες ειδικότητες στο χώρο του θεάτρου που θα έπρεπε να υπάρχουν εδώ και χρόνια, όπως η ΠΟΘΑ ή οι «Κάτω από την σκηνή». Ποτέ δεν είναι αργά για να διεκδικήσουμε τα δικαιώματά μας ως εργαζόμενοι. Φτάσαμε να διεκδικούμε τα αυτονόητα! Ο κόσμος θέλει να δει θέατρο και θα πάει. Αλλά, ας μην γελιόμαστε, το κοινό που πάει στο θέατρο τόσα χρόνια δεν είναι μεγάλο, ωστόσο είχαμε υπερπληθώρα παραστάσεων. Αυτό δείχνει ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά. Αρχικά, έχουμε κάθε χρόνο πάνω από 1000 απόφοιτους από δραματικές σχολές - που θα απορροφηθούν όλοι αυτοί; - και έπειτα, έχουμε λίγο κοινό. Άρα μήπως πρέπει να γίνει μια ουσιαστική κίνηση από το Υπουργείο Πολιτισμού; Ουτώς ώστε να μην έχουμε τόσους απόφοιτους από τις δραματικές σχολές, που ας μην κοροϊδευόμαστε, δεν ασχολούνται οι περισσότεροι μετά με τον χώρο. Και μήπως πρέπει το Υπουργείο Πολιτισμού σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας να εντάξει το θέατρο ουσιαστικά στα σχολεία, να κάνει τα παιδιά να αγαπήσουν το θέατρο για να δημιουργήσει ένα μελλοντικό θεατρόφιλο κοινό μεγαλύτερο από ότι σήμερα. Κι εγώ όντας παιδί διδάχτηκα στο σχολείο την Οδύσσεια, την Ιλιάδα, την Ελένη και την Αντιγόνη, αλλά τα διδάχτηκα ως «μηχανή» που ετοιμάζεται να δώσει Πανελλήνιες, έτσι το παιδί δεν θα αγαπήσει το θέατρο, αλλά θα του δημιουργηθεί αποστροφή. Και κάτι τελευταίο, το θέατρο είναι να βρίσκεται κάποιος πάνω σε μια σκηνή και στην πλατεία να υπάρχει έστω και ένας θεατής. Με την πανδημία γίνανε πολλά livestreamingκαι ondemand και καλώς γίνανε, αλλά αυτή η μαγική στιγμή που το κοινό στην πλατεία και οι ηθοποιοί στην σκηνή γίνονται μία ψυχή δεν υποκαθιστάται με τίποτα. Γι' αυτό το θέατρο δεν θα «πεθάνει» ποτέ, από τίποτε και από κανέναν!

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

Προς το παρόν είναι η παράσταση που συμμετέχω «Medea   and   other   friends   I  made in Athens», η οποία πραγματικά μου έχει δώσει μεγάλη χαρά, γιατί πέρα από το γεγονός ότι δουλεύω αυτό το δύσκολο καλοκαίρι (που πολλοί αξιόλογοι συνάδελφοι δεν δουλεύουν εξαιτίας των συνθηκών), βρίσκομαι ανάμεσα σε πολύ καλούς συναδέλφους και το κλίμα που υπάρχει μεταξύ όλων μας είναι πολύ ευχάριστο και ωραίο. Χαίρομαι να πηγαίνω για δουλειά! Από εκεί και έπειτα, δεν σχεδιάζω μακροπρόθεσμα, όπως έρθουν τα πράγματα. Θα ήθελα πολύ να συμμετέχω σε κάποια ταινία ή κάποια σειρά, γιατί αγαπώ πολύ την τηλεόραση και τον κινηματογράφο και μου έχει λείψει πολύ και η διαδικασία των γυρισμάτων. 

Κλείνοντας ποιο μήνυμα θέλετε να στείλετε στους αναγνώστες μας;

Να έχουμε υγεία όλοι μας, να αγαπάμε τον συνανθρωπό μας, να υπάρχει αλληλοβοήθεια και αλληλοκατανόηση. Ας μην κατασπαράζουμε ο ένας τον άλλον, η Ιστορία μας έχει αποδείξει ότι οι παρέες είναι αυτές που γράφουν Ιστορία. Ας γίνουμε όλοι μια παρέα και θα καταφέρουμε να βγούμε από τα σκοτάδια στο φως!