Ο «Αγαμέμνων» του Γιάννη Ρίτσου στο θέατρο Λιθογραφείον της Πάτρας

Χθες βράδυ έγινε η πρεμιέρα του θεατρικού έργου ο «Αγαμέμνων του Γιάννη Ρίτσου» από live streaming, από το θέατρο Λιθογραφείον την Πάτρας. Οι συνθήκες που βιώνουμε έχουν κρατήσει τον κόσμο μακριά από τις αίθουσες του Θεάτρου. Η δίψα όμως και η επιθυμία για πνευματική τροφή «γέννησε» νέους τρόπους επικοινωνίας.

Κάποιος πολύ εύκολα θα μπορούσε να πει ότι το συναίσθημα και η ενέργεια που βιώνουν ηθοποιοί και θεατές δεν μπορεί να δημιουργηθεί με άψυχα μηχανήματα ανάμεσά τους. Κάνουν όμως μεγάλο λάθος. Η χθεσινή παράσταση μηδένισε αποστάσεις, κάνοντας όλους τους συμμετέχοντες μια παρέα που βίωσε ιδιαίτερες στιγμές.

Ένα έργο που συγκλονίζει, σε μια παράσταση που μας καθήλωσε! Ο ήρωας από τους πρώτους κιόλας στίχους του μονολόγου βασανίζεται εξαιτίας της διάψευσης των στόχων και των ινδαλμάτων, κρίνοντας, παράλληλα, με αυστηρότητα την ηθική, πνευματική, ιδεολογική αλλοτρίωση των πολιτών του Άργους, την επιλογή του συμβιβασμού:

Δώσε την προσταγή σου, σε ικετεύω, να σωπάσουν. Τι φωνάζουν ακόμη;

Για ποιον χειροκροτούν; Τι επευφημούν; Τους δημίους τους τάχα;

τους νεκρούς τους

ή μήπως για να βεβαιωθούν πως έχουν χέρια και μπορούν να χτυπάνε,

πως έχουν φωνή και μπορούν να φωνάζουν και ν' ακούν τη φωνή τους;

Το φορτίο της εξουσίας και των λανθασμένων επιλογών έχει λυγίσει τον Αγαμέμνονα που δεν διστάζει να παραδεχτεί πως «το βάρος που σηκώνουμε όλοι μας είναι πιο μεγάλο απ' το μπόι μας», κυρίως εξαιτίας της αναίτιας θυσίας τόσων αθώων ανθρώπινων ζωών:

Πόσο αίμα χύθηκε -

δεν έμαθα γιατί -δεν ξέρω·-στιγμές- στιγμές δεν τολμούσα

ν' αγγίξω το ψωμί -το ψωμί είταν κόκκινο.

Ο ήρωας αναρωτιέται «πως γίνεται να θυσιάσεις έναν άνθρωπο για λίγο ούριο άνεμο». Η ανθρώπινη ζωή τίθεται στον βωμό της σκοπιμότητας, θέτοντας εύλογα το ερώτημα εάν η θυσία υπηρετεί το γενικό καλό ή ικανοποιεί τη ματαιοδοξία του εκάστοτε άπληστου άρχοντα.

Ο υπαρξιακός προβληματισμός βαθαίνει, καθώς ο Αγαμέμνων κάνοντας απολογισμό της ζωής του καταλήγει στην πικρή διαπίστωση πως δεν έζησε αληθινά σημαντικές στιγμές:

Πως αφήσαμε τις ώρες μας και χάθηκαν, πασχίζοντας ανόητα

να εξασφαλίσουμε μια θέση στην αντίληψη των άλλων. Ούτε ένα

δικό μας δευτερόλεπτο, μέσα σε τόσα μεγάλα καλοκαίρια, να δούμε

τον ίσκιο ενός πουλιού πάνω στα στάχυα -μια μικρή τριήρης

σε μια πάγχρυση θάλασσα· -μπορεί μ' αυτήν ν' αρμενίζουμε

για έπαθλα σιωπηλά, για κατακτήσεις πιο ένδοξες. Δεν αρμενίσαμε.

Ο Ρίτσος κατεβάζει τον μυθικό ήρωα από το βάθρο του. Στον Αγαμέμνονα «το κέντρο βάρους μετατίθεται στο υπαρξιακό πεδίο». Ο ήρωας προετοιμάζεται για το αναπότρεπτο, για τη Λάχεση που δεν μπορεί να αποφύγει. Ο ελεγειακός τόνος στη φωνή του ενισχύει την ειρωνική ματιά του απέναντι στο υψηλό παρελθόν που αντιπροσωπεύει η μυθική του προέλευση, υπογραμμίζοντας την υπεριστορικότητα της ανθρώπινης φύσης.

Πριν μπω στο λουτρώνα

βλέπω τα φύλλα της μυρτιάς να επιπλέουν στο νερό και τα πρησμένα

πρόσωπα

των ατμών ν' ανεβαίνουν στο ταβάνι, να συνωθούνται στο φεγγίτη. Ακόμη

ως και την ώρα του θανάτου μου διακρίνω περίπου.

Όλα αυτά αποδίδονται με μια απίστευτη σκηνοθετική μαεστρία από τον Δημήτρη Γεωργαλά και τους βοηθούς σκηνοθέτη Νίκο Τσιμάρα / Άρτεμις Βούτου, χωρίς να κουράζει το κοινό αλλά να το συμπαρασέρνει στην ροή των γεγονότων. 

Ο Γεράσιμος Σοφιανός στον ομώνυμο ρόλο ήταν ένας χείμαρρος συναισθημάτων! Είναι ο ηγέτης που σέβεσαι και φοβάσαι ταυτόχρονα. Ο ηθοποιός είχε έναν δυναμισμό που έκανε την σκηνή να σείεται και το κοινό να μένει άφωνο. Ο λόγος, οι κινήσεις και το βλέμμα του ισορροπούσαν ανάμεσα στην τρέλα και τον ναρκισσισμό. Ήταν μια ερμηνεία που είχε την δύναμη της ψυχής του ηθοποιού!

Η Κλυταιμνήστρα αποδόθηκε με τον καλύτερο τρόπο μέσα από την συγκλονιστική ερμηνεία της Μαρίνας Παντελάκη. Λόγια μετρημένα, κινήσεις προσεκτικές και βλέμμα που πρόδιδε το μεγαλύτερο μέρος του δράματος που βίωνε η ηρωίδα. Ο τελευταίο μονόλογος ήταν η κάθαρση της ηρωίδας, αλλά και των θεατών μέσα από την δυναμική των λόγων.

Το σκηνικό της παράστασης μέσα από την απλότητά του μας δίνει τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε και αφήνει χώρο στους ήρωες να αναλάβουν να ινία του έργου.

Η παράσταση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.

Εν κατακλείδι ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα για μια παράσταση που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό και την καρδιά μας. Τα θερμά μου συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές, σας αξίζει το πιο θερμό χειροκρότημα!